خداوند متعال در آيه 102 سوره بقره از دو فرشته هاروت و ماروت ذكري به ميان آورده و چنانكه در تفسير نمونه آمده1 از احاديث چنين بر مي‏آيد كه در زمان حضرت سليمان گروهي در كشور او به عمل سحر و جادوگري مي پرداختند، حضرت سليمان دستور داد تمام نوشته‏ها و اوراق آنها را جمع‏آوري كرده در محل مخصوصي نگه‏داري كنند. اين نگهداري شايد به خاطر آن بوده كه مطالب مفيدي براي دفع سحر ساحران در ميان آنها وجود داشته است. پس از وفات حضرت سليمان گروهي آنها را بيرون آورده و شروع به إشاعه و تعليم سحر كردند، بعضي از اين موقعيت استفاده كرده و گفتند: سليمان اصلا پيامبر نبود بلكه به كمك همين سحر و جادوگري ها بر كشورش مسلط شد و امور خارق العاده انجام مي‏داد! گروهي از بني اسرائيل هم از آنها تبعيت كردند و سخت به جادوگري دل بستند، تا آنجا كه دست از تورات نيز برداشتند. هنگامي كه پيامبر اسلام (ص) ظهور كرد و ضمن آيات قرآن اعلام نمود سليمان از پيامبران خدا بوده است، بعضي از أحبار و علماي يهود گفتند: از محمد تعجب نمي‏كنيد كه مي‏گويد سليمان پيامبر است در صورتي كه او ساحر بوده؟ اين گفتار يهود علاوه بر اينكه تهمت و افتراي بزرگي نسبت به اين پيامبر الهي محسوب مي‏شد لازمه‏اش تكفير حضرت سليمان بود، زيرا طبق گفته آنان سليمان مرد ساحري بوده كه خود را به دروغ پيامبر خوانده و اين عمل موجب كفر است. خداوند متعال در آيه 102 سوره بقره به اين پندار آنان پاسخ داده و مي فرمايد: " وَ اتَّبَعُوا ما تَتْلُوا الشَّياطينُ عَلي‏ مُلْكِ سُلَيْمانَ وَ ما كَفَرَ سُلَيْمانُ وَ لكِنَّ الشَّياطينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْر..." " و (يهود) از آنچه شياطين در عصر سليمان بر مردم مي‏خواندند پيروي كردند. سليمان هرگز (دست به سحر نيالود و) كافر نشد ولي شياطين كفر ورزيدند و به مردم سحر آموختند" اما آنها از دو سو دست به سوي سحر دراز كردند، يكي از سوي تعليمات شياطين در عصر سليمان، و ديگري از سوي تعليماتي كه بوسيله هاروت و ماروت دو فرشته خدا در زمينه ابطال سحر به مردم داده بودند. هاروت و ماروت دو فرشته اي بودند كه خداوند اين دو فرشته را به صورت انسان مأمور ساخت كه عوامل سحر و طريق ابطال آن را به مردم بياموزند، تا بتوانند خود را از شر ساحران بر كنار دارند زيرا بعد از رحلت حضرت سلميان در سرزمين بابل سحر و جادوگري به اوج خود رسيد و باعث ناراحتي و ايذاء مردم گرديده بود. ولي اين تعليمات بالاخره قابل سوء استفاده بود، چرا كه فرشتگان ناچار بودند براي ابطال سحر ساحران طرز آن را نيز تشريح كنند، تا مردم بتوانند از اين راه به پيشگيري بپردازند، اين موضوع سبب شد كه گروهي پس از آگاهي از طرز سحر، خود در رديف ساحران قرار گرفتند و موجب مزاحمت تازه‏اي براي مردم شدند. با اينكه آن دو فرشته به مردم هشدار دادند كه اين يك نوع آزمايش الهي براي شما است و حتي گفتند: سوء استفاده از اين تعليمات يك نوع كفر است، اما آنها به كارهايي پرداختند كه موجب ضرر و زيان مردم شد كه به اين مسئله در آيه مذكور إشاره شده است. مسلّماً اين جريان بعد از وفات حضرت سليمان بوده است، اما پيامبر آن زمان چه كسي بوده و عاقبت هاروت و ماروت چه شده؟ معلوم نيست. 1. آيت الله مكارم شيرازي ، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية ، 1374ش، ج‏1، ص 370.